Langs de rijstvelden waar de regen eindeloos valt, zijn de politie en de dorpsbewoners met elkaar verstrikt. De film 'Memories of Murder' van regisseur Bong Joon-ho begint precies in die modderpoel. Terwijl Hollywood-seriemoord-thrillers zoals 'Zodiac' of 'Seven' beginnen in de duisternis van de stad, begint 'Memories of Murder' onder de felle zon van het Koreaanse platteland, maar op een plek bedekt met onverwijderbare modder.
De plattelandsdetective Park Du-man (Song Kang-ho) staat op de plaats delict, maar wordt geconfronteerd met het eerste lijk in een sfeer die meer lijkt op een markt waar kinderen spelen en nieuwsgierigen rondhangen. Het is een schokkende aanblik voor een wetenschappelijk onderzoeksteam zoals dat van 'CSI' of 'Criminal Minds'. Het lichaam van de vrouw is gruwelijk verminkt en achtergelaten in de rijstvelden, terwijl de detectives zonder enige voorzichtigheid over de modderige grond lopen. In plaats van wetenschappelijk onderzoek is het vertrouwen van de plattelandsdetective alleen gebaseerd op 'gevoel', 'blikken' en 'geruchten uit de buurt'. Park Du-man staat in het midden van deze plattelandswereld.
Park Du-man schreeuwt tegen de getuige om zijn ogen 'wijd open te houden' in plaats van de hypnose van een 'profiler', en hij gebruikt schoppen en geweld in plaats van bewijs tegen de mensen die hij als verdachten aanwijst. Voor hem is onderzoek niet de logische profilering van 'Mindhunter', maar eerder een 'talent om onbeschaafde mensen te kiezen'. Het is een vreemde mix van komedie en tragedie, alsof inspecteur Clouseau uit 'The Pink Panther' een echte moordzaak behandelt.
Naast hem staat zijn collega-detective Jo Yong-gu (Kim Roe-ha), die nog primitievere vormen van geweld gebruikt. Mishandeling die aan marteling grenst en het afdwingen van valse bekentenissen zijn de middelen die zij dagelijks gebruiken. Als de martelscènes van de CIA in de 'Bourne'-serie overdreven zijn, is het politiegeweld in 'Memories of Murder' zo realistisch dat het ongemakkelijker is. Toch geloven ze dat ze aan de kant van 'de rechtvaardigheid' staan. Tot het moment dat er een serie moorden in het kleine plattelandsdorp plaatsvinden, is dat geloof nooit echt in twijfel getrokken.
Maar op een regenachtige dag verandert de sfeer wanneer er herhaaldelijk vrouwen op gruwelijke wijze worden vermoord. Op een nacht wanneer een specifiek nummer op de radio speelt, verdwijnt een vrouw in een rode jurk, en de volgende dag wordt er onvermijdelijk een lijk gevonden. Net als de gecodeerde brieven in 'Zodiac' is dit patroon de handtekening van de dader. De zaak onthult geleidelijk zijn structuur, en het dorp raakt in een staat van angst, vergelijkbaar met de 'heksenprocessen van Salem'.
Van bovenaf komt er druk, en de media bespotten de incompetente politie zoals 'Empire' een film beoordeelt, terwijl ze de zaak groot uitmeten. In deze situatie verschijnt Seo Tae-yoon (Kim Sang-kyung), die vanuit Seoul is gestuurd. Zijn manier van onderzoeken is het tegenovergestelde van Park Du-man, net zoals Sherlock Holmes en Watson. Hij sluit de plaats delict af met tape en legt de nadruk op hypothesen, logica en gegevensanalyse. De 'rationele' aanpak uit Seoul en de 'gevoel-gebaseerde' aanpak van het platteland komen onder één dak samen, waardoor de spanning binnen het onderzoeksteam geleidelijk toeneemt.
Du-man en Tae-yoon wantrouwen elkaar in het begin volledig. Voor Du-man is Tae-yoon een stadsdetective zoals Sheldon uit 'The Big Bang Theory', die alleen maar doet alsof hij slim is, terwijl Tae-yoon Du-man ziet als een plattelandsdetective die mensen slaat zonder bewijs, zoals een zombie-jager uit 'The Walking Dead'. Maar de serie moorden laat geen ruimte voor trots tussen de twee.
Lijken blijven worden ontdekt, en de verdachten die veelbelovend leken, krijgen telkens een alibi, of er blijven alleen verstandelijk gehandicapten over zoals Raymond uit 'Rain Man' die mentaal instorten. In dit proces worden de politiegeweld en incompetentie, evenals de sfeer van die tijd, onverbloemd onthuld. De donkere wegen zonder voldoende straatverlichting, de spoorlijn die tussen fabrieken doorloopt, en de cultuur van vrouwen naar huis brengen worden de overlevingsstrategieën van de nacht. Als New York in 'Taxi Driver' de stad van de misdaad was, is het platteland in 'Memories of Murder' een plek waar veiligheid is verdwenen.
Naarmate de serie moorden doorgaat, stijgt de nervositeit binnen de politie tot het punt van ontploffen. Du-man probeert steeds meer te vertrouwen op zijn enige wapen, de intuïtie dat hij 'de gezichten kan herkennen', terwijl Tae-yoon probeert kalm te blijven, maar steeds meer scheuren vertoont door de tegenstrijdige bewijzen en het falende onderzoek. Het lijkt alsof alle personages in de film zich in een enorme mist bevinden, vergelijkbaar met het zwarte gat in 'Interstellar'.
Het publiek raakt in de war, denkend dat iemand de dader is, maar wordt weer in verwarring gebracht door de volgende scène waarin het alibi instort. Er is geen duidelijke wending zoals in 'The Usual Suspects', en het dringt niet door tot de morele dilemma's zoals in 'Prisoners'. Het onderzoek lijkt steeds rondjes te draaien, maar binnen die cirkel liggen altijd de gruwelijk achtergelaten lichamen van de slachtoffers.
Naarmate de film vordert, richt deze zich steeds meer op de innerlijke veranderingen van de twee detectives, Park Du-man en Seo Tae-yoon. Aanvankelijk lachten ze elkaar uit, maar ze rennen steeds meer in dezelfde richting onder de obsessie van de gedachte: "Misschien is deze man het wel." Net zoals Batman in 'The Dark Knight' de Joker achtervolgt, jagen zij ook op de onzichtbare dader. Er is een gebrek aan fysiek bewijs, en wetenschappelijk onderzoek wordt belemmerd door de beperkingen van die tijd, en die leemte wordt opgevuld door de emoties en het geweld van de twee.
In de scènes waarin ze eindelijk 'één dader' onder ogen komen, wordt alle opgebouwde spanning in één keer losgelaten. Maar 'Memories of Murder' belooft geen bevredigende oplossing zoals in 'Dirty Harry' of de perfecte rechtvaardiging in 'The Silence of the Lambs'. Wat de conclusie en de laatste blik betekenen, blijft uiteindelijk een vraag die het publiek moet overdenken wanneer ze de bioscoop verlaten. Die laatste blik blijft net zo lang hangen als de blik van Roy Batty in 'Blade Runner' voordat hij sterft.
Een waargebeurd verhaal met een 'Bongtail' om het af te maken
De artistieke waarde van 'Memories of Murder' ligt in het feit dat het, terwijl het is gebaseerd op waargebeurde feiten, de vragen daarachter tot het einde doorzet. In de late jaren '80, met het zware onderwerp van de echte Hwaseong-seriemoordzaken, vertaalt regisseur Bong Joon-ho het niet als een simpele reconstructie of een sensationele thriller zoals David Fincher in 'Zodiac', maar als een 'historisch drama en menselijk drama'.
De plattelandsomgeving van Hwaseong in de film is als een achterafstraat van de moderne Koreaanse geschiedenis. Aan het einde van het militaire regime, waar de democratisering nog niet volledig was doorgedrongen in de politieorganisatie, zijn de mensen onverschillig tegenover mensenrechten en de gebruikelijke onderzoekspraktijken, en de sociale sfeer was ongevoelig voor seksuele geweld en de veiligheid van vrouwen. Als 'Mad Men' de genderdiscriminatie in de jaren '60 in Amerika vastlegde, legt 'Memories of Murder' de onverschilligheid voor de veiligheid van vrouwen in de jaren '80 in Korea bloot. In plaats van deze elementen direct te bekritiseren, laat de film de lucht van die tijd recht voor de kijker zien, waardoor het publiek zelf kan oordelen.
De kracht van de regie schijnt door in de details. De regen die valt op de rijstvelden, de rook die uit de schoorstenen van de fabrieken opstijgt, en de onrust die zich een weg baant tussen de basisschoolkinderen die op schoolreis gaan, zijn geen simpele achtergrond, maar mechanismen die de emotionele toon regelen. De setting waarin het elke nacht regent wanneer de misdaad plaatsvindt, is genre-technisch symbolisch zoals de constante regen in 'Blade Runner', en functioneert in de realiteit als een element dat bewijs wegspoelt.
De scènes waarin de detectives de plaats delict doorzoeken, lijken een wanhopige worsteling te zijn om de 'waarheid die al aan het verdwijnen is' te achterhalen. Zoals Sisyphus de steen omhoog duwt, achtervolgen de detectives het verdwijnende bewijs. Deze tijd en ruimte blijven niet alleen een 'verhaal van vroeger' voor het huidige publiek. Het roept de schaduw op van de Koreaanse samenleving die nog steeds ergens voortduurt. Terwijl 'Parasite' de huidige klassenkwesties behandelt, behandelt 'Memories of Murder' de systeemproblemen uit het verleden. En dat verleden is nog steeds actueel.
De acteerprestaties zijn niet overdreven als we zeggen dat ze op het niveau van 'Daniel Day-Lewis' zijn. Park Du-man, gespeeld door Song Kang-ho, begint als een onhandige en incompetente plattelandsdetective die doet denken aan inspecteur Clouseau uit 'The Pink Panther', maar naarmate de tijd verstrijkt, draagt hij het gewicht van de tragedie die voortkomt uit zijn onkunde. Zijn blik verandert volledig van het begin naar het einde van de film.
De ontspannen blik aan het begin verandert in een afgrond van angst, zelfverwijt, woede en wanhoop aan het einde. Net zoals Travis Bickle in 'Taxi Driver' steeds dieper in de waanzin zakt, zakt ook Park Du-man in de moeras van obsessie. Seo Tae-yoon, gespeeld door Kim Sang-kyung, verschijnt als een voorbeeld van de 'koelheid' van Seoul, maar wordt uiteindelijk opgeslokt door de zaak. Als Benedict Cumberbatch in 'Sherlock' de zaak bekijkt zonder emoties, explodeert Kim Sang-kyung's Seo Tae-yoon uiteindelijk door zijn onderdrukte emoties.
Wanneer het gezicht dat zijn emoties onderdrukt op een gegeven moment explodeert van oncontroleerbare woede, voelt het publiek dat deze film niet zomaar een detectiveverhaal is. De aanwezigheid van de bijrollen is ook sterk. De gewelddadigheid en loyaliteit van detective Jo Yong-gu, en de onzekere gezichten van verdachte personen roepen het 'gezicht van deze tijd' op door de hele film heen.
Een van de redenen waarom dit werk populair is, is dat het een uitstekende balans vindt tussen genreplezier en de kilheid van een onopgeloste zaak. Slapstickachtige scènes die lachen oproepen, komische taferelen zoals in een plattelandsbureau vergelijkbaar met 'Brooklyn Nine-Nine', en plattelandsdialoog zijn goed geplaatst, waardoor het publiek even kan ademhalen.
Maar die lach houdt niet lang aan. De snel daaropvolgende lijken en de verhalen van de slachtoffers, evenals het voortdurende onderzoek, veranderen de lach van het publiek in schuldgevoel. Dit ritme creëert de unieke toon van 'Memories of Murder'. Een vreemde emotie die je laat lachen, maar ook je keel laat branden. Terwijl 'Jojo Rabbit' komedie en tragedie mengt, mengt 'Memories of Murder' slapstick met angst.
Een ander belangrijk punt is dat de film geen 'antwoord' biedt. Het geeft geen definitieve antwoorden op wie de dader is, of de keuzes van de politie juist waren, of wat deze zaak ons heeft geleerd. Net als de tol van de tol in 'Inception', laat de laatste scène vragen achter bij het publiek. In plaats daarvan stelt het vragen aan elk individu.
"Zijn we echt anders dan die tijd?" en "Laten we nu, op een andere manier, niet iemand's tragedie negeren?" zijn enkele van die vragen. Deze ruimte maakt de film net zo herhaalbaar als 'Citizen Kane'. Afhankelijk van de tijd en de leeftijd van het publiek, veranderen de scènes en emoties die de aandacht trekken.
Griezelig, maar ook een beetje wrang
Als je op zoek bent naar goed gemaakte detective-thrillers zoals 'Zodiac', 'Seven' of 'The Silence of the Lambs', dan is 'Memories of Murder' bijna een must-see. Het gaat verder dan alleen het plezier van het raden wie de dader is, en laat je ook de menselijke figuren en de sfeer van die tijd in het onderzoeksproces proeven. Het proces van het kijken naar de openingen tussen de puzzelstukken is waarschijnlijk interessanter dan het in elkaar zetten van de puzzel zelf.
Bovendien is deze film sterk aan te raden voor mensen die de recente geschiedenis van de Koreaanse samenleving vanuit een iets ander perspectief willen bekijken. In plaats van de late jaren '80 te leren via geschiedenisboeken of documentaires zoals 'I Want to Know That', kom je oog in oog te staan met de herinneringen aan het 'levensverhaal' dat is gerealiseerd in plattelandsbureaus, rijstvelden, fabrieken en steegjes. En misschien ontdek je daarin de structurele problemen die nog steeds herhaald worden. De problemen die de film aanraakt, zoals het politie- en rechtssysteem, de veiligheid van vrouwen en de manier van rapporteren door de media, zijn breder en dieper dan je zou denken.
Tot slot, als je geïnteresseerd bent in de kwetsbaarheid en obsessie van de mens, zoals in 'The Wrestler' of 'Whiplash', zal 'Memories of Murder' je bijblijven. Na het zien van deze film, is de opmerking die Park Du-man aan het einde maakt en zijn blik iets dat je moeilijk uit je hoofd kunt zetten.
Die blik is gericht op de dader van de onopgeloste zaak, maar misschien is het ook gericht op ons buiten het scherm. Deze film vraagt zonder enige terughoudendheid, maar met volharding: "Wat deden we toen, en wat doen we nu?" Voor degenen die een keer recht in het gezicht van zulke vragen willen staan, blijft 'Memories of Murder' een relevant en blijvend werk. Hoewel de echte dader in 2019 werd gepakt, wachten de vragen die de film stelt nog steeds op antwoorden.
