Gdy otwierasz oczy, wojna już się zaczęła. Dramat 'Wojna Goryeo-Khitan' nie pokazuje procesu przygotowań króla i jego poddanych do wojny, lecz w rzeczywistości otwiera się, koncentrując na twarzach postaci, które zostały „wrzucone w sam środek już przegranej planszy”. Mookjong, który został wciągnięty na tron jak marionetka w wyniku tyranii Cheonchutaehui i Kimchiyang, oraz Wang Sun, który nieoczekiwanie stał się cesarzem, a później znany jako Hyeonjong. W oczach młodego cesarza, który nie ma jeszcze dwudziestu lat, polityka pałacowa wydaje się skomplikowaną planszą do gry, a raczej szachownicą, na której nie zna się zasad, i nie ma nikogo, kto by go chronił, ani zaufanej bazy. W obliczu tego Hyeonjonga, wiadomość o inwazji 400 tysięcy wojsk Khitan spada jak bomba.
Poddani są przerażeni i milczą. Pojawiają się opinie, aby unikać wojny, zachować twarz poprzez pokój, a nawet uciekać na południe, porzucając Kaegyeong. W momencie, gdy słowa „musimy opuścić lud, aby ocalić życie” pokrywają posiedzenie, tylko jedna osoba podnosi głos w przeciwnym kierunku. To stary urzędnik, który wędrował tylko po peryferiach, Gang Gam-chan. Twierdzi, że „kraj porzucony przez króla nie jest chroniony przez nikogo” i że należy bronić Kaegyeong i walczyć z Khitanami do końca. Jak kapitan, który jako jedyny krzyczy „nie opuszczajmy statku” na rozbitym statku. Mimo że spotyka się z nieprzychylnymi spojrzeniami, stawia na logikę i przekonania. W tym momencie dramat dokładnie definiuje relację między królem a premierem, przerażonym młodym cesarzem i starym doradcą, który milczy obok niego.
Nawet gdy Goryeo z trudem zawiera rozejm z Khitanami po pierwszej inwazji i poszukuje pokoju, wewnętrzna sytuacja nie jest stabilna. Po zamachu stanu przez Gangjo król się zmienia, a między Cheonchutaehui, Kimchiyang, Gangjo, nowym cesarzem Hyeonjongiem trwa subtelne napięcie. Nie jest to „epicka biografia wielkiego bohatera”, jak często widziano w dramatach historycznych, lecz początek tego dramatu to czas, w którym powoli, ale uporczywie gromadzi się „chaotyczna atmosfera kraju na skraju upadku”. Proces detronizacji Mookjonga, bunt Gangjo, upadek sił Cheonchutaehui szybko mijają, ale to, co pozostaje, to tylko zniszczone zaufanie i strach. Na to wszystko nakłada się wojna.
Gdy druga inwazja Yeo-Yo zaczyna się na dobre, ton obrazu gwałtownie się zmienia. Fala kawalerii Khitan, która pędzi w kierunku Kaegyeong, wzbudza kurz, a wojsko galopuje, płonące mury i ludzie w panice uciekają. Dramat wielokrotnie i uporczywie przypomina, że wojna to nie spektakl kilku bohaterów, lecz katastrofa, która niszczy życie niezliczonych anonimowych ludzi. W obliczu dylematu, czy bronić Kaegyeong, czy je porzucić, Hyeonjong ostatecznie wybiera ucieczkę, zostawiając lud i pałac. Ten wybór staje się raną i zadaniem, które na zawsze pozostaje w jego sercu, wręcz przekleństwem. Gang Gam-chan nie opuszcza cesarza. Choć niektórzy uważają, że podążanie za uciekającym królem jest tchórzostwem, on wierzy, że „wojna ratuje nie króla, lecz kraj” i chłodno analizuje sytuację.
Gdy dochodzi do trzeciej inwazji, historia koncentruje się na bitwie pod Gyuju. W tym procesie dramat przywołuje dowódców z różnych regionów Goryeo. Generałowie, którzy zacięcie walczyli z Khitanami na granicy, lokalni arystokraci, urzędnicy z konfliktami między frakcjami pro-pokojowymi i pro-wojennymi, a także ci, którzy w czasie wojny starają się zadbać o swoje interesy. Gang Gam-chan w tym skomplikowanym układzie interesów mobilizuje wszystkie strategie, dyplomację, perswazję i groźby, aby zgromadzić wojsko. Nie jest to po prostu „geniusz, który przychodzi sam”, lecz strateg walczący na pierwszej linii polityki.
Wojna to nie tylko wspaniała historia
Interesującym punktem tego dramatu jest to, że poświęca ogromną ilość czasu nie tylko na sceny bitewne, ale także na „sceny przygotowań do wojny”. Hyeonjong wydaje rozkaz mobilizacji wojsk, scena, w której pociesza zmęczonych głodem i ucieczką ludzi, urzędnicy biegający dniem i nocą, aby zdobyć żywność, konie i strzały. Bitwa pod Gyuju jest przedstawiana jako rezultat tego całego procesu. Choć już znamy zakończenie wojny z podręczników historycznych, dramat koncentruje się na psychologii i wyborach postaci, które prowadzą do tego zakończenia. Dlatego oddech przed bitwą pod Gyuju jest długi i ciężki. Jak maratończyk, który ciągnie coraz cięższe nogi na 5 km przed metą. Lepiej jest śledzić dramat, aby zobaczyć, kto przeżyje, a kto upadnie. To dzieło nie pozwala na „znajomość historii”, budując napięcie w każdej scenie.
Teraz przyjrzyjmy się wartości artystycznej tego dzieła. 'Wojna Goryeo-Khitan' jako specjalny projekt z okazji 50-lecia KBS, przywraca na nowo odpowiednią skalę wojennego dramatu historycznego. Składa się z 32 odcinków, koncentrując się na drugiej i trzeciej wojnie Yeo-Yo, która trwała 26 lat między Goryeo a Khitanami. Choć wydarzenia te były już wielokrotnie wspomniane w innych dramatach historycznych, ten dramat wyciąga wojnę na pierwszy plan, aby „dogłębnie zbadać, jak wydarzenie wojny zmienia ludzi i narody”.
Siła reżyserii wynika z równoważenia bitew, polityki i życia. W dużych scenach bitew, takich jak bitwa pod Gyuju, wykorzystano CGI, dekoracje i statystów, aby przekonująco pokazać ilość wojsk, zmienne terenu i skuteczność strategii. Sceny galopujących koni, walki w formacjach wzdłuż wzgórz i rzek, taktyka, która zmusza wroga do zmęczenia się, a następnie ataku z zaskoczenia. Bitwa nie jest po prostu starciem siły ognia, lecz walką wymagającą myślenia, przypominającą bardziej grę w go niż w szachy. Jednocześnie poza polem bitwy pokazuje „ludzi, dla których wojna stała się codziennością”, przemycając się przez pałac, rząd, miejsca schronienia, wioski, biura i domy. Dzięki temu rytmowi, mimo że jest wiele scen wojennych, zmęczenie jest stosunkowo mniejsze. Jakby w koncercie heavy metalowym od czasu do czasu wplatała się ballada.
Scenariusz dość delikatnie śledzi psychologię postaci. Hyeonjong na początku jest młodym władcą, który jest miotany strachem i poczuciem winy. Jednak przeżywając ucieczkę i powtarzające się wojny, uczy się, czym jest „miejsce króla”. W tym procesie staje się postacią, która może podejmować coraz bardziej realistyczne i zimne decyzje. Jak dzieci rodu Starków w 'Grze o Tron', które zmieniają się, przeżywając zimę, tak Hyeonjong również hartuje się jako władca w surowej zimie wojny. Gang Gam-chan stoi obok niego jako „dorosły, który mówi to, co należy powiedzieć”. Ich relacja wykracza poza prostą relację lojalności i wierności, rozszerzając się na relację mistrza i ucznia, towarzyszy, którzy wzajemnie się rozwijają. Szczególnie gdy król stara się nie przekazywać decyzji poddanym, lecz mówić je sam, Gang Gam-chan cicho ustępuje, aby ta decyzja była w pełni odpowiedzialnością króla. Te detale tworzą „klasę”, którą czuć w tym dramacie.
Postacie drugoplanowe również mają siłę. Postacie takie jak Gangjo, Cheonchutaehui, Kimchiyang nie są konsumowane jako jednowymiarowi źli. Ich pragnienie władzy, strach i upór w utrzymywaniu porządku, w który wierzą, są wyraźnie widoczne. Postacie po stronie Khitanów są podobne. Nie są tylko „najeźdźcami”, lecz przedstawiane jako podmioty z dumą i poczuciem własnej wartości, które uważają się za najpotężniejszy kraj. Dzięki takiemu przedstawieniu wojna nie jest walką dobra ze złem, lecz zderzeniem interesów i perspektyw.
Chcesz poczuć smak K-tradycyjnego dramatu historycznego?
Kolejnym powodem, dla którego widzowie wysoko oceniają ten dramat, jest powrót „smaku tradycyjnego dramatu historycznego” po dłuższej przerwie. Narracja, która kładzie nacisk na ciężką historię narodową i moralne dylematy postaci, stała się zagrożonym gatunkiem w ostatnich czasach w telewizji. 'Wojna Goryeo-Khitan' zaspokaja ten głód, stawiając na pierwszym planie kwestie wojny, polityki, przywództwa i odpowiedzialności. W rezultacie w 2023 roku KBS zdobyło wiele nagród za ten dramat i jego aktorów, przywracając honor.
Jednocześnie to dzieło utrzymuje postawę, aby nie ulegać „narracji zwycięstwa”. Choć historyczny wynik, że Goryeo pokonało Khitanów, jest oczywisty, dramat wielokrotnie ukazuje ciała i ruiny, które nagromadziły się po tym zwycięstwie, oraz cierpienia ludzi. Nawet Gang Gam-chan, zamiast cieszyć się chwilą zwycięstwa, bardziej skłania się ku patrzeniu na rany, które wojna pozostawiła. Jak w 'Szeregowcu Ryanie' czy '1917', koncentruje się na kosztach wojny, a nie na jej zwycięstwie. Ta równowaga pobudza patriotyzm, który jest spokojny i dojrzały, w przeciwieństwie do „nacjonalizmu”.
Nie oznacza to jednak, że nie ma wad. Z powodu obszernego okresu i postaci, pierwsze kilka odcinków może wydawać się zbyt skomplikowane pod względem układu postaci i sił. Dla widzów, którzy nie są przyzwyczajeni do dramatów historycznych, zrozumienie „kto jest po czyjej stronie” może zająć sporo czasu. Jak przy pierwszym oglądaniu sezonu 1 'Gry o Tron', gdy mylono Starków, Lannisterów i Targaryenów. Ponadto, z powodu ograniczonego budżetu, w niektórych odcinkach ujawniają się ograniczenia CGI i efektów specjalnych. Jednak dla widzów, którzy koncentrują się na relacjach postaci i narracji, te techniczne ograniczenia szybko przestają być zauważalne.
Na koniec, pomyślmy, komu chcielibyśmy polecić to dzieło. Po pierwsze, dla pokolenia, które cieszyło się tradycyjnymi dramatami historycznymi, takimi jak 'Łzy smoka' czy 'Taejo Wang Geon', 'Wojna Goryeo-Khitan' będzie miłym powrotem. Historia, w której król, premier, poddani i lud zmagają się i walczą na swoich miejscach, pozwala ponownie doświadczyć czasów, w których zwycięstwo i porażka były cenne.
Chciałbym również polecić ten dramat osobom zainteresowanym kwestiami przywództwa i odpowiedzialności. Wzrost Hyeonjonga, przekonania Gang Gam-chana, upadek Gangjo i Cheonchutaehui sprowadzają się do pytania „jakie wybory podejmuje osoba sprawująca władzę”. Choć tło stanowi wojna, w końcu jest to opowieść o postawie osób prowadzących organizacje i społeczności. Często przypomina to naszą rzeczywistość polityczną i społeczną. Jak w przypadku historycznych dramatów Szekspira, które były metaforą polityki epoki elżbietańskiej.
To również dobry wybór dla tych, którzy czuli, że historia, której uczyli się w szkole, była zbyt sucha. Wojna Yeo-Yo, która przeszła w jednym zdaniu w podręczniku, staje się opowieścią o ludziach z konkretnymi twarzami, głosami, potem i łzami. Po obejrzeniu 'Wojny Goryeo-Khitan' prawdopodobnie poczujesz chęć, aby ponownie otworzyć książkę o historii Goryeo. A jeśli kiedykolwiek powstanie kolejny dramat historyczny dotyczący innej epoki, pojawi się punkt odniesienia „zrób to jak ten utwór”. W tym sensie ten dramat nie jest tylko jednym dramatem wojennym, ale także jednym z dokumentów wskazujących, w jakim kierunku powinny zmierzać przyszłe koreańskie dramaty historyczne. Jak 'Kompania braci' ustanowiła nowy standard dla dramatów wojennych, 'Wojna Goryeo-Khitan' wyznacza nowy punkt odniesienia dla koreańskich dramatów historycznych.
