Seensa K-POP 2.0, 'K' biyya moo sirna?
Fulbaana 2025, industirii entertainment Kooriyaa giddugala falmii eenyummaa hin daangeffamne keessa jira. Waggoota 30 darban 'K-POP' jechuun sirba afaan Kooriyaa kan Kooriyoonni dubbatan, raawwattoota fi mul'ata addaa qabu kan walitti dhufeenya qabu jechuudha. Haa ta'u malee, amma K-POP eenyummaa isaa jijjiirama cimaa keessa jira.
BTS yeroo sirboota afaan Kooriyaa waliin Billboard qabatanii turan 'K-POP 1.0' ta'ee, amma yeroo ammaa, kontentii ol ka'aa sirna gara biyyaatti geeddaruu fi alaa keessatti staroota uumuuf 'K-POP 2.0' ti. Hive fi Geffen Records waliin ta'uun girl group 'Cat's Eye' fi JYP Entertainment 'VCHA' kun qorannoo guddaa kanaaf litmus ta'uu dha. Dandeettii lamaan kun 'K' jechuun eenyummaa ummataa moo sirna qabeenyaa ta'uu akka ta'e gaaffii bu'uuraa kaasu.
'Made in Korea' dhumuu, K-pop 'fabrika' akka baasu
Darbe, hiriyaa Kooriyaa, kontentii guutuu baasu irratti xiyyeeffate. Drama 'Winter Sonata' irraa kaasee, Psy'n 'Gangnam Style', fi BTS'n shindroom hanga Kooriyaa keessatti 'Made in Korea' ta'ee hojjatame. Haa ta'u malee, Fulbaana 2025, Hive, JYP, SM fi dhaabbilee entertainment gurguddoo 'K-POP production system' akka fabrikaatti alaa ijaaruuf jiru. Qorannoo K-foormulaa sirna keessa galchuu dha.
Bu'aa sirna kanaa garuu adda ta'ee mul'ate. Cat's Eye Spotify irratti dhaggeeffattoota 33.4 million ol ta'ee, girl group addunyaa 1ffaa ta'ee jira. Kun K-POP sirni aadaa fi afaan cinaa darbee, pop star addunyaa uumuuf dandeettii qabaachuu isaa mirkaneesse. Garuu JYP'n VCHA miseensota baqatanii fi seera qabeessummaa, hawaasni dhugaa jala deemuudhaan maqaa garee 'GIRLSET' jijjiiruu fi rebranding guutuu gochuu qaba ture. Milkaa'ina Cat's Eye fi rakkina VCHA, garaagarummaan isaa eessaa dhufe?
Milkaa'ina Cat's Eye: 'K' haquu fi 'seenaa' itti dabaluu
Milkaa'ina Cat's Eye bu'aa 'multi home, multi genre' Hive'n qopheessuu dha. Sababni milkaa'ina isaanii sadiin ibsama.
Inni jalqabaa, musika biyya ala ta'uu dha. Musiqa Cat's Eye keessatti melody Kooriyaa ykn jechoota afaan Kooriyaa hin jiru. Sirba 'Gavriela' fakkeenya ta'ee, country pop elementii fayyadamuudhaan aadaa fi afaan lammiiwwan dhiyaa cinaa darbee, daangaa aadaa fi afaan cabsuu danda'e.
Inni lammaffaa, platform fayyadamuudhaan seenaa ijaaru dha. Netflix documentary 'Pop Star Academy: KATSEYE' dorgommii cimaa akkasumas miseensota 'puppets' hin taanee 'survivors' ta'uu isaanii agarsiisa. Kun Z-generation'n barbaadu dhugummaa rakkoo furuudhaan.
Inni sadaffaa, data irratti hundaa'uun marketing local ta'uu dha. Spotify fi TikTok data yeroo dhugaa irratti xiinxaluudhaan karoora beeksisuu jijjiiruu, kunis Billboard chart seenuuf gargaarsa ta'ee jira.
'21st century Motown' jijjiiruu, addaa ta'uu daldalu
Ogummaa gurguddoon Cat's Eye irratti Hive'n "21st century Motown" xumure jedhanii yaadu. Yeroo darbe Motown ykn K-POP 1st generation sirnaaf eenyummaa namaa cabsu, Cat's Eye sirna namaa dabaluu fi daldaluuf jijjiirama ta'ee jira. Walitti bu'iinsa miseensota dabalatee entertainment ta'uu karoora sirna 'dance factory' ol ka'aa 'attractive character production base' ta'uu agarsiisa.
Dogoggora JYP fi taargetii walitti dhufeenya dhabu
Garuu JYP'n garee local VCHA rakkoo keessa jira. Sababni guddaan dogoggora taargetii dha. Suuraan ifaa fi dargaggoota ta'ee yeroo deebi'aa, suuqii dhiyaa keessatti "Disney Channel fakkaata" jechuun yaada badaa argate. Cat's Eye 'teen crush' ta'ee Z-generation irratti xiyyeeffate, JYP garuu dargaggoota dhiyaa irraa eegamu 'sophistication' hubachuu dadhabuu fi milkaa'ina duraanii sirna qabeenyaa irratti hunda'ee yaada kennuuf yaadameera.
Walitti bu'iinsa K-system: individualism fi ethical consciousness
Walitti bu'iinsa aadaa individualism dhiyaa fi K-POP sirna cimaan giddugala rakkoo ta'ee jira. Rakkoon hojii dargaggoota irratti yaada hojii ijoollee, leenjii Kooriyaa irratti mormii, miseensota baqatanii fi seera qabeessummaa geessuu. Miseensa KG'n seera qabeessummaa dhiyeessuu K-POP sirna mirga namoomaa irratti rakkoo kaasuudhaan, kunis JYP'n 'human education' sirna aadaa dhiyaa waliin walitti bu'iinsa uumuu dha.
'GIRLSET' haaromsuu, dogoggora irratti cimsuu fi ofii isaanii beeksisuu
JYP Fulbaana 2025, maqaa garee 'GIRLSET' jijjiiruu fi carraaqqii gochuu dha. Ijaarsa 'ofii' dha. "We’re setting who we are" jedhuun haala haaraa 'Little Miss' jedhuun baasuudhaan deebii gaarii argate. Milkaa'ina Cat's Eye ol hin geenye, garuu bu'aa ol ka'aa jiraachuu agarsiisa.
Dilemma of Fordism fi Post-Fordism
K-POP'n sirna qindaa'aa (Fordism) aadaa dhiyaa fi baay'ina xiqqaa fi aadaa filannoo (Post-Fordism) giddugala walitti bu'iinsa. Hive sirna eeguudhaan artistiif of danda'uu kennee milkaa'ina argate, JYP garuu too'annoo irratti hunda'ee rakkoo keessa jira. Suuqii dhiyaa milkaa'ina caaluuf artisti ofii isaanii yaaduu barbaadu. Amma K-POP sirna 'dance perfect' osoo hin taane 'seenaa dhugaa' gurguruu qaba.
B2B jijjiiruu fi bal'ina addunyaa
K-POP 2.0 B2B model ta'ee, local label waliin hiriira ta'aa jira. Hive Geffen Records network fayyadamuudhaan milkaa'ina argate, JYP garuu local resources fayyadamuudhaan rakkoo qaba. Akkasumas SM'n boy group UK 'Dear Alice', Hive'n Latin group 'Santos Bravos' bal'ina itti fufaa jiru. Kun K-POP market addunyaa 8 billion ol ta'uu fi Kooriyaa keessatti daangaa darbee, filannoo dirqama ta'ee jira.
Protocol ta'ee 'K', ofii isaa haquu fi addunyaa ta'uu
Fulbaana 2025, Cat's Eye fi GIRLSET'n deebi'aa dhugaa agarsiisa. Amma 'K' daangaa biyya ala ta'ee, protocol fi operating system (OS) ta'ee jira. Hive OS'n hardware addunyaa irratti milkaa'ina argate, JYP garuu walitti dhufeenya rakkoo keessa jira.
K-POP 2.0 fuula isaa Kooriyaa ta'uu fi 'K' maqaa waliigalaa ta'uu dha. Yeroo dhufaa hawaasni isaan K-POP group ta'uu hin yaadatu, kun K-POP sirna milkaa'ina ol'aanaa fi 'K' maqaa paradoxical ta'uu mala. 'K' amma ofii isaa haquudhaan addunyaa ta'uu yaaluuf jira.
